Thông tin hiện vật

Bình đựng vôi sưu tầm của ông Nguyễn Tấn Mai, xã Đại Bái, huyện Gia Lương, tỉnh Bắc Ninh, bình vôi được làm năm 1962, đến năm 1988 được bảo tàng sưu tầm về trưng bày. Kích thước: cao 24 cm, phi 53,5cm. Trước đây, bình đựng vôi là một vật dụng gần gũi, thân thuộc với mỗi gia đình, gắn liền với tục ăn trầu của người Kinh. Bình đựng vôi được làm bằng gốm Xưa kia, chiếc bình vôi thường được đặt ở vị trí khá trang trọng trong gia đình. Trong nhà ai cũng phải biết cách quyện vôi. Trước hết đổ nước vào bình sau đó thả cục vôi sống vào, vôi đã được tôi và gặp nước sẽ tan ra và tạo thành khói có độ nóng rất cao từ từ tạo thành một khối vôi loãng sau đó kết thành thứ hồ sền sệt, có màu trắng. Người sử dụng lấy vôi trong bình ra bằng que dài quệt vào lá trầu têm rồi nhai với cau. Bình vôi không chỉ đơn thuần là vật dụng dùng để đựng vôi ăn trầu mà nó còn thể hiện tâm niệm, tâm linh, tín ngưỡng của người dân. Bình vôi có chức năng như một vị thần cai quản mọi việc thường nhật trong gia đình nên được gọi là "Ông bình vôi" hay "Ông vôi", tương tự như "Ông táo" trong bếp.Vì vậy mà bình vôi được lưu trữ cẩn thận. Nếu lỡ bị hư hại, sứt mẻ thì cũng không đem vứt đi mà đem treo ở gốc đa . Với người Kinh, nhiều nơi khi đón dâu, bà mẹ chồng có tục cầm bình vôi tránh sang nhà hàng xóm. Điều này ngụ ý rằng “giao lại toàn bộ quyền lực cho con dâu nhưng bà vẫn phải giữ tay hòm chìa khóa” trong nhà. Bình vôi còn được tôn là “ông bình vôi” do vôi để tồn tại lâu ngày cục vôi cứng lại, miệng bít lại. Thông qua những chiếc bình vôi, ông cha ta đã gửi gắm trọn tâm tình sâu đậm trong đó có tình vợ chồng, anh em, nghĩa làng xóm, láng giềng và cả những nét sinh hoạt văn hoá cộng đồng đặc sắc mang đầy tính nhân văn của người Việt Nam.