Thông tin hiện vật
Võng gai (váy cai) dân tộc Thổ sưu tầm của bà Nguyễn Thị Hoạt, xóm Kẻ Mui, xã Giai Xuân, huyện Tân Kỳ, tỉnh Nghệ An. Võng gai được đan từ năm 2016, Năm 2018 bảo tàng sưu tầm về trưng bày. Kích thước: Võng dài 250cm; rộng 260cm.
Võng gai truyền thống gắn liền với cuộc sống của dân tộc Thổ, từ khi sinh ra đến lúc về với tổ tiên. Thiếu nữ Thổ từ nhỏ đã theo bà và mẹ thực hiện quy trình làm võng gai: trồng, chăm sóc, thu hoạch, tước vỏ gai, dùng chày gỗ đập dập, ngâm nước 1 - 2 ngày cho “thịt” gai rữa ra, trơ lại phần xơ, luộc 1 - 2 giờ, vớt ra, phơi sợi khô, vàng óng và đan mắt võng hình ô trám, ô vuông. Để hoàn thành 1 chiếc võng phải sử dụng 3-4kg gai khô đan liên tục trong 3-5 ngày mới xong.
Ngoài võng, người Thổ còn đan vó, lưới săn thú. Sản phẩm đan gai chủ yếu phục vụ cuộc sống tự cung tự cấp, thu nhập thấp. Vì vậy, hiện nay nghề đan võng gai bị mai một, mỗi xã chỉ còn một vài người già còn biết đan gai.
Võng gai gắn liền với đời sống của người Thổ, từ khi sinh ra, theo lời ru của bà, mẹ, đưa con vào giấc ngủ. Đến khi trưởng thành, dây đeo dao bện gai, thêu ngũ sắc như kỷ vật hẹn ước lứa đôi. Trong đám cưới, võng gai đôi là vật bắt buộc đựng tráp cưới hỏi. Trong tang lễ, võng là vật dùng đặt hình nhân đến nhà hàng xóm cảm ơn sự giúp đỡ khi còn sống, là vật đặt bài vị đưa ma, sau đó, mang trở về treo trên bàn thờ, cúng đến mãn tang.
Hiện nay trên thị trường có nhiều loại võng nhưng nhiều người vẫn ưa thích chiếc võng gai bởi sự mềm mại, thoáng mát tạo cảm giác thoải mái, dễ chịu cho người sử dụng.
Xem các hiện vật khác